WYMAGANIA
EDUKACYJNE DLA KLAS V – VI Z JĘZYKA POLSKIEGO DO PROGRAMU „SŁOWA NA START”
IV. TREŚCI NAUCZANIA WRAZ Z OPISEM ZAŁOŻONYCH OSIĄGNIĘĆ UCZNIA
Treści w podstawie programowej zostały zapisane językiem wymagań. Poniższa tabela uwzględnia wszystkie zapisy z podstawy, przyjęto jednak inny układ ich prezentowania. Jest on połączeniem tradycyjnego modelu kształcenia najważniejszych umiejętności polonistycznych (czytania, mówienia, pisania) z wymogami otaczającej nas rzeczywistości, czyli koniecznością nieustającego rozwoju (również poprzez samokształcenie), radzeniem sobie z zalewem informacji, a w dobie upadku autorytetów – przede wszystkim uczeniem o wartościach. Zapisy z podstawy zostały uszczegółowione tak, by można było jednoznacznie i precyzyjnie zdiagnozować postępy uczniów na koniec etapu edukacyjnego. Stąd podział przewidywanych osiągnięć ucznia na sześć części:
1. Czytanie i analizowanie tekstów kultury.
2. Interpretowanie i wartościowanie.
3. Mówienie i pisanie.
4. Świadomość językowa.
5. Poprawność ortograficzna i interpunkcyjna.
6. Samokształcenie i docieranie do informacji.
Czytanie i analizowanie tekstów kultury
Punkt
podstawy
Umiejętności z podstawy
programowej
Uczeń:
Szczegółowe osiągnięcia
Uczeń:
I.1.1) sprawnie czyta teksty
głośno i cicho
• odczytuje różne teksty kultury, w tym kształtujące postawy patriotyczne i obywatelskie:
a) teksty literackie, między innymi: baśnie, legendy, mity, powieści, opowiadania, utwory poetyckie
b) teksty użytkowe, między innymi: zaproszenia, zawiadomienia, instrukcje, przepisy, ogłoszenia, listy, notatki
c) teksty informacyjne (popularnonaukowe i publicystyczne), na przykład artykuły w czasopismach
d) dzieła sztuki i teksty kultury o charakterze rozrywkowym, na przykład: przedstawienia teatralne, słuchowiska radiowe,
filmy, komiksy, obrazy, rzeźby, grafiki
III.1.9) czytając głośno, wyraziście, przekazuje intencję tekstu, właściwie akcentuje wyrazy, wprowadza pauzę, stosuje odpowiednią intonację
• czyta płynnie i wyraźnie – zgodnie ze strukturą zdaniową oraz z uwzględnieniem znaków przestankowych, właściwego tempa i rytmu
• czyta tekst głośno w sposób ułatwiający jego zrozumienie, z zachowaniem akcentów logicznych
• odczytuje tekst, zwracając uwagę na znajdujące się w nim odsyłacze
• czyta z ekspresją emocjonalną
• odczytuje tekst z podziałem na role, starając się oddać charakter postaci
• doskonali technikę czytania
• czyta ze zrozumieniem różne teksty literackie i inne o charakterze informacyjnym (popularnonaukowym
i publicystycznym)
I.3.5) rozpoznaje znaczenie niewerbalnych środków komunikowania się (gest,
wyraz twarzy, mimika, postawa ciała),
• rozumie pojęcia (bez konieczności definiowania) typu: gest, mimika barwa głosu
• rozumie intencję wypowiedzi oraz daje temu wyraz gestem i mimiką
• stosuje na co dzień komunikaty niewerbalne
I.1.2) określa temat i główną myśl tekstu
• określa myśl przewodnią utworu
• potrafi ustalić wzajemną zależność wydarzeń, wskazać wydarzenia istotne dla przebiegu akcji
• wskazuje motywy występujące w baśniach
I.1.3) identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi(autora, narratora, czytelnika, słuchacza)
• wskazuje w tekście narratora
• wskazuje wyrazy ujawniające osobę mówiącą w utworze
• odróżnia nadawcę od odbiorcy
• odróżnia osobę mówiącą (np. narratora w powieści,
podmiot liryczny w wierszu) od autora tekstu
I.1.4) identyfikuje wypowiedź jako tekst informacyjny, literacki, reklamowy
• odróżnia tekst literacki od nieliterackiego
• wskazuje wyznaczniki tekstu informacyjnego, literackiego i reklamowego
• prezentuje ulubione czasopisma
• odróżnia reklamę od informacji
• dostrzega w reklamie pomysł, rolę muzyki, obrazu
• porównuje środki oddziaływania reklamy prasowej, radiowej i telewizyjnej
• świadomie i krytycznie odbiera teksty reklamowe
• dostrzega sposoby oddziaływania autorów reklam na odbiorców
• wyraża opinię o reklamie
• tworzy własną reklamę
I.1.5) rozpoznaje formy
gatunkowe (zaproszenie, życzenia i gratulacje, zawiadomienie i ogłoszenie, instrukcję, w tym przepis)
• odczytuje formy użytkowe (zaproszenie, zawiadomienie, ogłoszenie, instrukcję, list oficjalny) ze zrozumieniem ich
celu (intencji)
• odróżnia życzenia od gratulacji
• dostrzega typowy dla form użytkowych sposób zapisu
• dostrzega ważność stałych elementów tekstu użytkowego(np. data, nagłówek, podpis)
I.1.6) odróżnia zawarte w tekście informacje ważne od informacji drugorzędnych
• czyta tekst selektywnie, dostrzegając ważne treści
• zwięźle przedstawia najważniejsze treści utworu
• wskazuje bohaterów głównych i postaci drugoplanowe
I.1.7) wyszukuje w tekście informacje wyrażone wprost i pośrednio (ukryte)
• odpowiada na podstawowe pytania do tekstu dotyczące świata przedstawionego
• wskazuje w tekście określone fragmenty (cytaty)
stanowiące odpowiedź na konkretne pytania związane z utworem
• odczytuje dosłowny i ukryty sens wysłuchanego, obejrzanego i przeczytanego tekstu
I.1.8) rozumie dosłowne i przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi
• rozumie związki frazeologiczne
• rozumie znaczenie prostych symboli i alegorii,
np. w bajkach
• wyjaśnia znaczenie przysłów
I.1.9) wyciąga wnioski wynikające z przesłanek zawartych w tekście (w tym rozpoznaje w nim prawdę
lub fałsz)
• samodzielnie wyciąga wnioski z przeczytanych tekstów
• odróżnia informacje prawdziwe od nieprawdziwych
I.1.10) dostrzega relacje między częściami składowymi wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie, akapity)
• rozumie celowość stosowania tytułu i akapitów w tekście pisanym
• dostrzega trójdzielną kompozycję utworu
• wyjaśnia tytuł utworu
• nadaje tekstowi nowy tytuł zgodny z sensem utworu
II.1.1) nazywa swoje reakcje czytelnicze (np. wrażenia, emocje)
• nazywa własne uczucia, doznania, wrażenia
• wyraża emocje towarzyszące więziom koleżeńskim, przyjacielskim, rodzinnym
• wyraża opinię po przeczytaniu utworu, obejrzeniu przedstawienia, filmu czy obrazu
II.1.2) konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami
• nazywa uczucia bohaterów
• porównuje własne doświadczenia życiowe z sytuacją postaci literackich
\
II.1.3) wyraża swój stosunek do postaci
• wykorzystuje w wypowiedzi wyrazy nazywające cechy charakteru, usposobienia, umysłu
• posługuje się słownictwem wyrażającym ocenę
• stosuje słownictwo nacechowane emocjonalnie
• wyraża własny sąd o postawach i zachowaniach bohaterów
• uzasadnia swój sąd o postaci odpowiednim odwołaniem do tekstu (wypowiedź narratora lub innego bohatera)
• posługuje się zwrotami związanymi z wyrażaniem własnego zdania (moim zdaniem, uważam, myślę, sądzę)
• oceniając innych, stara się zachować obiektywizm
• formułuje sądy ze świadomością odpowiedzialności za słowo
II.2.1) dostrzega swoistość artystyczną dzieła
• redaguje opis dzieła sztuki (obrazu, rzeźby, pomnika)
• odróżnia poezję od prozy, tekst literacki od innego tekstu kultury
• rozpoznaje cechy charakterystyczne tekstu literackiego, użytkowego, popularnonaukowego, filmu, przedstawienia teatralnego, komiksu, dzieła plastycznego, audycji radiowej i telewizyjnej
• porównuje środki charakterystyczne dla utworu literackiego z tworzywem filmu (obraz, dźwięk, słowo) oraz słuchowiska radiowego (słowo, dźwięk)
• tworzy przedstawienia teatralne
• dokonuje przekładu intersemiotycznego, np. rysuje ilustracje do wybranych utworów, wybiera muzykę adekwatną do nastroju utworu, układa tekst opowiadania inspirowany treścią danego dzieła malarskiego
II.2.2) odróżnia fikcję artystyczną od rzeczywistości
• odróżnia świat przedstawiony od świata rzeczywistego
• dostrzega różnicę między zmyśleniem literackim a zmyśleniem w świecie rzeczywistym
• rozumie pojęcie fikcja literacka
II.2.3) odróżnia realizm od fantastyki
• wskazuje w tekście postaci i wydarzenia fantastyczne
II.2.4) rozpoznaje w tekście literackim: porównanie, przenośnię, epitet, wyraz
• odnajduje w wierszu podstawowe środki poetyckie i określa ich podstawowe funkcje
• dostrzega odrębność języka poetyckiego
KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE IV
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego wiedza znacznie wykracza poza obowiązujący program nauczania.
- Twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania,
- Proponuje rozwiązania wykraczające poza materiał programowy,
- Wypowiedzi ustne i pisemne są bezbłędne,
- Nie powiela cudzych pomysłów i poglądów,
- Bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach literackich i teatralnych w szkole i poza szkołą,
-
Podejmuje działalność literacką
lub kulturalną i prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny
(np. udział w akademiach, współpraca z gazetką szkolną, udział w imprezach
artystycznych, itp.),
- Posiada rozszerzone umiejętności z zakresu kształcenia językowego oraz nauki o języku, przewidywane
w programie nauczania w klasie IV.
- Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który opanował pełny zakres wiadomości określony programem nauczania dla klasy IV.
- wypowiedzi ustne i pisemne są całkowicie poprawne pod względem stylistyczno – językowym, ortograficznym, merytorycznym i logicznym,
- doskonale potrafi posługiwać się poznanymi w klasie IV formami wypowiedzi (opowiadanie, opis wyglądu przedmiotu
i postaci, sprawozdanie z wycieczki, dialog, list do najbliższych),
- samodzielnie sporządza plan odtwórczy lektury i kompozycyjny własnej wypowiedzi,
- radzi sobie z układem graficznym wypowiedzi pisemnej – akapity,
- wykazuje się bardzo dobrą znajomością przeczytanego tekstu,
- potrafi nazwać niektóre stany psychiczne i ich przejawy,
- ma bogaty zasób słownictwa i umiejętnie posługuje się nim,
- samodzielnie i sprawnie posługuje się słownikiem ortograficznym,
- analizuje utwór poetycki, wskazując epitety, porównania, wersy, rymy, osobę mówiącą w wierszu,
- bierze czynny udział w lekcji,
- płynnie czyta nowy tekst,
- rozróżnia biegle poznane w klasie IV części mowy,
- wskazuje różnice między osobową a nieosobową (bezokoliczniki) formą czasownika,
- poprawnie stosuje formy liczby, osoby, rodzaju, czasu,
- rozróżnia czas przyszły złożony od czasu przyszłego prostego,
- biegle odmienia rzeczowniki przez przypadki i [poprawnie stosuje w zdaniach, oddziela temat od końcówki,
- odmienia przymiotniki i zauważa zależność form przymiotnika od określanego rzeczownika,
- wyróżnia w zdaniu podmiot i orzeczenie,
- układa zdanie pojedyncze i złożone,
- potrafi zbudować zdanie z podanych związków wyrazowych,
- odróżnia głoskę od litery, spółgłoskę od samogłoski,
- określa spółgłoski,
- zna zasady akcentowania w języku polskim i poprawnie akcentuje.
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności przewidziane podstawą programową
oraz wybrane elementy przewidziane programem nauczania w klasie IV.
- czyta poprawnie, stosując zasady prawidłowego przystankowania,
- jego wypowiedzi ustne i pisemne mogą zawierać jedynie nieliczne błędy językowo-stylistyczne, logiczne i ortograficzne,
- w wypowiedziach próbuje oceniać zachowania bohaterów literackich oraz formułuje ogólne wnioski o utworach,
- poprawnie sporządza plan ramowy,
- potrafi posługiwać się słownikiem ortograficznym,
- potrafi wskazać w wierszu epitet, porównanie, rymy, wersy, strofy,
- rozróżnia części mowy poznane w klasie IV,
- poprawnie odmienia (stosuje w zdaniach) czasowniki i rzeczowniki,
- potrafi oddzielić temat od końcówki,
- poprawnie odmienia i stopniuje przymiotniki,
- umie wskazać w zdaniu podmiot i orzeczenie,
- rozpoznaje zdania pojedyncze i złożone,
- rozróżnia głoskę, literę, samogłoskę i spółgłoskę,
- określa spółgłoski,
- poprawnie dzieli wyrazy na sylaby.
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności określone programem nauczania dla klasy IV
na poziomie nie przekraczającym wymagań zawartych w podstawie programowej.
- w wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawnościowych w zakresie budowy zdań,
precyzyjnego stosowania poznanego słownictwa i ortografii,
- przy małej pomocy nauczyciela wypowiada się w szkolnych formach pisemnych,
- umie wymienić elementy świata przedstawionego,
- wskazuje epitety, porównania, wersy, strofy, rymy,
- odróżnia postacie i wydarzenia realistyczne od fantastycznych,
- tworzy bezokoliczniki od czasownika w formie osobowej i odwrotnie,
- odróżnia przyimek od innych części mowy,
- rozpoznaje rzeczownik w funkcji podmiotu i czasownik w roli orzeczenia,
- odmienia rzeczowniki przez przypadki,
- odmienia czasowniki przez osoby, liczby, czasy, rodzaje,
- podane zdania dzieli na pojedyncze i złożone,
- rozróżnia głoski, litery,
- przy małej pomocy nauczyciela określa spółgłoski,
- dzieli wyrazy na sylaby.
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela wykonuje zadania o niewielkim stopniu trudności.
- technika cichego i głośnego czytania pozwala na zrozumienie tekstu,
- błędy językowe, stylistyczne, logiczne i ortograficzne popełniane w wypowiedziach pisemnych nie przekreślają wartości
pracy i wysiłku, jaki włożył uczeń w ich napisanie,
- przy pomocy nauczyciela rozróżnia części mowy i wskazuje w tekście przyimek,
- odmienia rzeczowniki przez przypadki,
- wskazuje podmiot i orzeczenie, odmienia czasowniki przez osoby, liczby, czasy i rodzaje,
- wyróżnia głoski, litery i sylaby,
- zna podstawowe zasady ortograficzne.
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował podstawowych wiadomości z fleksji, składni, słownictwa,
ortografii, w zakresie redagowania poznanych form wypowiedzi.
- nie opanował techniki głośnego i cichego czytania,
- wypowiedzi nie są poprawne pod względem językowym i rzeczowym,
- w wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych,
- nawet przy pomocy nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności.
KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE V
I. OCENĘ CELUJĄCĄ
- otrzymuje uczeń, którego wiedza znacznie wykracza poza obowiązujący program nauczania.
- Twórczo i samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania.
- Proponuje rozwiązania oryginalne i wykraczające poza materiał programowy.
- Jego wypowiedzi ustne i pisemne są bezbłędne oraz cechują się dojrzałością myślenia.
- Nie powiela cudzych poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości.
- Bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach szkolnych i międzyszkolnych.
- Podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach / np. udział w akademiach, inscenizacje teatralne,
współpraca ze szkolną gazetką, itd. /, prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny.
- Posiada rozszerzone umiejętności z zakresu kształcenia językowego oraz nauki o języku przewidziane programem
nauczania w klasie V.
- Wykazuje ponadprogramowe umiejętności w zakresie kształcenia literackiego i kulturalnego.
II. OCENĘ BARDZO DOBRĄ
- Wypowiedzi ustne i pisemne są całkowicie poprawne pod względem stylistyczno – językowym, ortograficznym,
merytorycznym i logicznym.
- Otrzymuje uczeń, który opanował pełny zakres wiadomości określanych programem nauczania dla klasy V
- Doskonale potrafi posługiwać się poznanymi w klasie V formami wypowiedzi / sprawozdanie z wycieczki,
spaceru, opis przedmiotu, wyglądu człowieka z elementami charakterystyki, list prywatny, zaproszenie/.
- Podejmuje próby charakterystyki postaci / na wyrazistych przykładach/.
- Samodzielnie sporządza notatki z czytanych lektur.
- Bezbłędnie układa plan odtwórczy lektur, plan kompozycyjny własnej wypowiedzi.
- Bardzo dobra znajomość przeczytanego tekstu pozwala na swobodne jego analizowanie, ocenę postępowania
i poglądu bohaterów, pisanie opowiadania twórczego z elementami opisu, z dialogiem.
- Zwraca uwagę na problematykę moralną zawartą w poznanych utworach.
- Biegle posługuje się „Słownikiem ortograficznym”, „Słownikiem wyrazów bliskoznacznych”.
- Potrafi porównać cechy gatunkowe baśni i bajki.
- Analizuje utwór liryczny.
- Wskazuje różnice między osobową i nieosobową formą czasownika, między czasownikiem dokonanym i niedokonanym.
- Określa znaczenie trybów czasownika, biegle odmienia czasownik w trybie rozkazującym i przypuszczającym.
- Zna zasady pisowni cząstki „by” z czasownikami.
- W odmianie rzeczownika przez przypadki wyróżnia temat oboczny, oboczności.
- Określa rolę przyimków w zdaniu.
- Wskazuje podobieństwa i różnice między przymiotnikiem i przysłówkiem.
- Podaje poprawne formy liczebników.
- Klasyfikuje rodzaje wypowiedzeń, podaje ich przykłady.
- Wyróżnia w zdaniu zespoły składniowe i nazywa je.
- Układa zdanie pojedyncze rozwinięte według poznanego wykresu.
- Przeprowadza klasyfikację zdań złożonych.
- Wskazuje różnice między samogłoską i spółgłoską.
- Omawia zależność brzmienia głoski od ruchów i pozycji narządów mowy.
- Podaje zasady akcentowania wyrazów w języku polskim oraz zasady wymawiania wyrazów bezakcentowych.
III. OCENĘ DOBRĄ
otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności przewidziane podstawą programową oraz wybrane elementy
przewidziane programem nauczania w klasie V.
- Czyta popranie, stosując zasady prawidłowej intonacji i akcentowania.
- Jego wypowiedzi ustne i pisemne mogą zawierać jedynie nieliczne błędy językowo- stylistyczne, logiczne i ortograficzne.
- Potrafi samodzielnie poprawić większość własnych błędów.
- Podejmuje próby wypowiadania się w formach trudniejszych niż określone podstawą programową : opowiadanie twórcze,
opis postaci z elementami charakterystyki.
- W wypowiedziach próbuje oceniać i wartościować problemy i zjawiska dotyczące języka, literatury oraz kultury.
- Nazywa cechy gatunkowe mitów, legendy, bajki, noweli.
- Poprawnie sporządza plan ramowy i szczegółowy lektury.
- Określa formę gramatyczną czasowników.
- Stosuje w zdaniu czasownik w formie osobowej i nieosobowej.
- Tworzy czasowniki dokonany od niedokonanego, wyróżnia cząstkę za pomocą której tworzy ten czasownik.
- Poprawnie odmienia czasowniki typu : umiem, rozumiem, idę.
- Omawia budowę form trybu rozkazującego i przypuszczającego.
- Wyjaśnia różnice w odmianie podanych rzeczowników, wyodrębnia temat i końcówkę.
- Uzasadnia pisownię rzeczownika, odwołując się do odmiany.
- W zdaniu wskazuje pisownię rzeczownika, odwołując się do odmiany.
- W zdaniu wskazuje przyimki i wyrażenia przyimkowe, nazywa ich rolę w zdaniu.
- Tworzy przysłówki od przymiotników, stosuje je w zdaniach i określa ich rolę.
- Określa formę gramatyczną przymiotnika z rzeczownikiem.
- Zastępuje słowem liczebniki podane cyfrą i odwrotnie.
- Stosuje w zdaniu liczebnik w odpowiednim przypadku.
- Przekształca zdanie na równoważnik zdania i odwrotnie.
- Podaje przykład współrzędnego i podrzędnego zespołu składniowego.
- Robi wykres zdania pojedynczego rozwiniętego / na łatwych przykładach/.
- Przekształca zdanie pojedyncze na złożone i odwrotnie.
- Układa zdania złożone współrzędnie i podrzędnie.
- Określa cechy głoski.
- Rozpoznaje wyrazy bezakcentowe.
- Poprawnie akcentuje wyrazy na 3 i 4 sylabę od końca.
IV. OCENĘ DOSTATECZNĄ
Otrzymuje uczeń, który w zakresie umożliwiającym postępy w dalszym uczeniu się, opanował wiedzę i umiejętności
zawarte w podstawie programowej klasy V.
- W wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawnościowych w zakresie budowy zdań, precyzyjnego stosowania poznanego słownictwa i ortografii.
- W miarę samodzielnie wypowiada się w szkolnych formach pisemnych / opowiadanie odtwórcze z dialogiem, opis
przedmiotu i postaci, sprawozdanie, list, zaproszenie/.
- Opanował technikę poprawnego czytania i doskonali się pod względem dykcji, intonacji, akcentowania/.
- Ma świadomość mechanizmów popełnianych błędów i potrafi je poprawić przy pomocy nauczyciela.
- Umie wymieniać elementy świata przedstawionego / miejsce i czas akcji, bohaterów, wydarzenia/.
- Odróżnia zdarzenia, postacie fantastyczne od realistycznych.
- W utworze lirycznym wskazuje epitety, porównania, przenośnie.
- Tworzy bezokoliczniki od czasowników w formie bezosobowej i odwrotnie.
- Rozróżnia czasowniki dokonane i niedokonane.
- Odmienia czasownik we wszystkich trybach / prostsze przykłady/.
- Nazywa przypadki i pytania, na które odpowiadają.
- Odmienia przez przypadki rzeczownik o prostej odmianie.
- Rozpoznaje rzeczownik w roli podmiotu i określenia rzeczownika.
- Odróżnia przyimek od innych części mowy.
- Rozpoznaje czasownik w roli orzeczenia i określenia czasownika.
- Odmienia przymiotnik przez przypadki.
- Łączy przymiotnik z rzeczownikiem, odmienia je, określa przypadek, liczbę i rodzaj.
- Rozpoznaje w zdaniu liczebnik.
- Rozróżnia zdanie i równoważnik zdania, podaje przykłady typów zdań.
- Łączy w zespoły składniowe wyrazy tworzące zdanie.
- Wpisuje zdanie w podany wykres.
- Podane zdania dzieli na pojedyncze i złożone.
- Z podanych zdań pojedynczych tworzy zdanie złożone.
- Dzieli wyrazy na głoski.
- Odróżnia samogłoski od spółgłosek.
- Dzieli wyraz na sylaby.
- Poprawnie akcentuje wyrazy na 2 sylabę od końca.
V. OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ
otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętności pozwalają na samodzielne lub przy pomocy nauczyciela wykonanie zadań
o niewielkim stopniu trudności.
- Jego technika cichego i głośnego czytania pozwala na zrozumienie tekstu.
- Względna poprawność językowa i rzeczowa wypowiedzi ustnych świadczy o zrozumieniu przez niego
analizowanego zagadnienia.
- Błędy językowo – stylistyczne, logiczne i ortograficzne popełniane w wypowiedziach pisemnych nie przekreślają
wartości pracy i wysiłku, jaki włożył w ich napisanie.
- Stopień opanowanych przez niego wiadomości pozwala na wykonanie zadań typowych, o niewielkim zakresie
trudności, samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela.
- Rozróżnia części mowy.
- Wskazuje podmiot, orzeczenie i określenia.
- Odmienia rzeczownik i przymiotnik przez przypadki.
- Odmienia czasownik przez osoby, liczby, czasy i tryby.
- Odróżnia zdanie od równoważnika zdania, zdanie pojedyncze od złożonego.
- Wyróżnia głoski, litery i sylaby w podanym wyrazie.
- Poprawnie pisze wyrazy poznane na lekcjach ortografii / 65 – 60%/ oraz zna podstawowe zasady ortograficzne.
VI. OCENĘ NIEDOSTATECZNĄ
Otrzymuje uczeń, który :
- nie opanował podstawowych wiadomości z fleksji, składni, słownictwa, ortografii,
- w zakresie redagowania poznanych form wypowiedzi oraz elementarnych wiadomości z zakresu budowy
i analizy utworu literackiego, przewidzianych podstawą programową w klasie V,
- nie opanował techniki głośnego i cichego czytania nawet w stopniu dopuszczającym,
- jego wypowiedzi nie są poprawne pod względem językowym i rzeczowym,
- w wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych,
- nawet przy pomocy nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności.
KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLASY VI
I. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:
- twórczo oraz samodzielnie rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania,
- proponuje rozwiązania oryginalne, wykraczające poza materiał programowy,
- jego wypowiedzi ustne i pisemne są bezbłędne, cechują się dojrzałością myślenia,
- nie powiela cudzych poglądów, potrafi krytycznie ustosunkować się do językowej, literackiej i kulturalnej rzeczywistości,
- bierze udział w konkursach literackich, ortograficznych, osiąga w nich sukcesy,
- podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach szkolnych, prezentuje wysoki poziom merytoryczny
oraz artystyczny.
II. Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który opanował pełny zakres wiadomości i umiejętności określony programem
nauczania dla klasy szóstej, a w szczególności:
- wypowiedzi ustne i pisemne są całkowicie poprawne pod względem stylistycznym, ortograficznym , merytorycznym i logicznym,
- potrafi samodzielnie wnioskować, myśleć logicznie,
- biegle posługuje się słownikami i encyklopedią,
- samodzielnie sporządza notatki z lekcji, selekcjonuje materiał rzeczowy,
- bezbłędnie pisze
charakterystykę postaci, podejmuje próbę redagowania charakterystyki porównawczej
i autocharakterystyki:
określa motywację czynów
bohaterów, ocenia ich postępowanie,
- opowiadania twórcze wzbogaca dialogami, elementami opisów, charakterystyki,
- ten sam tekst potrafi przedstawić w formie streszczenia, opisu, opowiadania,
- w sposób świadczący o gruntownej znajomości utworu redaguje list do postaci literackiej
- bezbłędnie pisze sprawozdania ze spaceru, wycieczki, a w pracy poświęconej oglądanemu filmu lub spektaklowi
teatralnemu podejmuje próby recenzji,
- rozumie i poprawnie posługuje się terminami w zakresie wiedzy o epice, wierszu, nowych gatunków literackich
(ballada, rodzaj powieści, dramat),
- dokonuje samodzielnie analizy i interpretacji wiersza, wyodrębnia środki stylistyczne, odróżnia obrazowanie fantastyczne
od realistycznego,
- pisze prace bezbłędne pod względem ortograficznym i stylistycznym,
- potrafi wyjaśnić, od czego zależą formy odmiany rzeczownika,
- wymienia rodzaje zaimków, omawia ich odmianę, funkcję w zdaniu, uzasadnia stosowania skróconych form zaimków rzeczownych,
- biegle stopniuje przymiotniki, nazywa rodzaj stopniowania, pisze poprawnie „nie” z przymiotnikami,
- rozpoznaje różne typy liczebników, określa ich formy gramatyczne i funkcję w zdaniu, potrafi uzasadnić użycie danego liczebnika,
- stosuje w zdaniu rzeczownik w różnych formach składniowych (podmiotu, dopełnienia, przydawki),
- rozpoznaje zdanie z orzeczeniem imiennym, omawia jego budowę,
- omawia, podając przykłady, różne sposoby wyrażania orzeczenia oraz podmiotu, przydawki i dopełnienia
- przeprowadza klasyfikację zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie, rysuje ich wykresy,
III. Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności przewidziane podstawą programową
oraz wybrane elementy przewidziane programem nauczania w klasie szóstej, a w szczególności:
- czyta poprawnie, stosują zasady prawidłowej intonacji i akcentowania,
- jego wypowiedzi ustne i pisemne mogą zawierać jedynie nieliczne błędy językowe,
- podejmuje próby wypowiadania się w formach: opowiadanie twórcze z dialogiem, elementami opisu: list literacki,
charakterystyka z pogłębioną oceną postaci, sprawozdanie ze spektaklu teatralnego, filmu,
- dobra znajomość tekstu pozwala mu na odtwórcze opowiadanie losów bohaterów, omówienie elementów świata przedstawionego,
- poprawnie pisze plan ramowy i szczegółowy,
- wskazuje poznane środki stylistyczne w wierszu,
- potrafi samodzielnie poprawić większość własnych błędów,
- wymienia rodzaje zaimków,
- wyróżnia przysłówki wśród innych części mowy, wskazuje sposób ich tworzenia,
- poprawnie stopniuje przymiotniki,
- podaje przykłady różnych typów liczebników,
- na konkretnych przykładach omawia sposób wyrażania orzeczenia i podmiotu,
- układa przykłady czterech zdań złożonych współrzędnie,
- wyjaśnia pisownię podanego wyrazu.
IV. Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który w zakresie umożliwiającym postępy w dalszym uczeniu się, opanował
wiedzę i umiejętności zawarte w podstawie programowej, a w szczególności:
- w wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawności w zakresie budowy zdań, stosowania
poznanego słownictwa i ortografii,
- w miarę samodzielnie posługuje się następującymi formami wypowiedzi: opowiadanie z dialogiem, streszczenie, opis,
sprawozdanie, charakterystyka postaci, list, zaproszenie, telegram,
- jego technika głośnego i cichego czytania pozwala na zrozumienie tekstu,
- zna przewidziane programem gatunki literackie,
- umie wyróżnić podstawowe elementy świata przedstawionego,
- odróżnia podmiot liryczny od bohatera utworu,
- poprawia popełnione błędy przy pomocy nauczyciela,
- wyróżnia w tekście czasowniki w formie osobowej i nieosobowej,
- określa formę fleksyjną czasowników,
- odmienia podane przymiotniki przez przypadki,
- rozpoznaje w zdaniu zaimki, przysłówki, liczebniki i przymiotniki,
- stopniuje przymiotniki,
- rozróżnia przyimki proste i złożone,
- wskazuje na różnicę między zdaniem a równoważnikiem zdania,
- rozpoznaje zdania bezpodmiotowe,
- nazywa w zdaniu części zdania,
- układa zdanie złożone z podanych zdań pojedynczych.
V. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, którego wiedza i umiejętności pozwalają na samodzielne lub przy pomocy nauczyciela wykonanie zadań o niewielkim stopniu trudności, a w szczególności:
- jego technika czytania pozwala na zrozumienie tekstu,
- względna poprawność językowa i rzeczowa wypowiedzi ustnych świadczy o zrozumieniu przez niego analizowanego problemu,
- w wypowiedziach pisemnych popełniane błędy językowe, stylistyczne, logiczne i ortograficzne nie przekreślają wartości pracy,
- stopień opanowania wiadomości pozwala na wykonanie zadań typowych, o niewielkim zakresie trudności, samodzielnie
lub przy pomocy nauczyciela,
- przy pomocy nauczyciela rozpoznaje części mowy,
- odróżnia zdania pojedyncze od złożonych,
- zestawia pary wyrazów podstawowych i pochodnych,
- nazywa typy formantów,
- tworzy wyrazy pochodne za pomocą podanych formantów.
VI. Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:
- nie opanował podstawowych wiadomości w zakresie fleksji i składni, słownictwa, frazeologii i redagowania wypowiedzi
oraz elementarnych
wiadomości z zakresu budowy i analizy utworu literackiego, przewidzianych podstawą programową,
- nie opanował techniki głośnego i cichego czytania w stopniu zadowalającym,
- jego wypowiedzi nie są poprawne pod względem językowym i rzeczowym,
- w wypowiedziach pisemnych nie przestrzega reguł ortograficznych, językowych, stylistycznych i logicznych,
- nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności.