PRZEDMIOTOWY
SYSTEM OCENIANIA Z RELIGII
WLICZANIE
STOPNIA Z RELIGII DO ŚREDNIEJ OCEN UCZNIA
W związku podjęciem przez Ministra Edukacji Narodowej decyzji o wliczaniu
religii do średniej semestralnej Wydział Katechetyczny przypomina katechetom
zasady i wymagania programowe oceniania z religii na wszystkich etapach kształcenia:
szkoły podstawowej.
Określa się następujące zagadnienia, z którymi
nauczyciel religii musi się zapoznać, jeśli chce poprawnie realizować założenia
programowe danej klasy:
Plan
edukacji religijnej.
Terminarz
realizacji planu edukacji religijnej.
Przedmiotowy plan wychowania z religii.
Przedmiotowy system oceniania z religii.
Załącznik
do przedmiotowego systemu oceniania z religii.
Narzędzia
pomiaru osiągnięć katechizowanego.
A. ZASADY PRZEDMIOTOWEGO SYSTEMU OCENIANIA Z RELIGII W
SZKOLE PODSTAWOWEJ.
Ocenianie
jest źródłem informacji o osiągnięciach i motywacji ucznia do postępów w
nauce. Jeśli uczeń rozumie i współuczestniczy w ewaluacji swych postępów,
wówczas wartościowanie jego osiągnięć posiada również wielką wartość
wychowawczą. Oceniając uczniów, odnosimy się przede wszystkim do osiągnięć
przedstawionych w podstawie programowej z religii.
Nauczyciel ustala, co uczeń wie, potrafi, jakie jeszcze wymagania powinien spełnić,
w czym może jeszcze mu pomóc. Celowość informacji zakłada wartościowanie
aktualnego poziomu edukacyjnego ucznia oraz zmotywowanie jego potrzeby
zdobywania wiadomości, postaw i umiejętności.
W ocenianiu z religii obowiązują poniższe zasady:
Obiektywność − zastosowanie jednolitych norm i kryteriów ocieniania.
Jawność
− podawanie na bieżąco wyników pracy ucznia (rodzicom na ich
zapotrzebowanie lub, gdy zaistnieje taka potrzeba ze strony szkoły).
Instruktywność − wskazanie na występujące braki.
Mobilizacja do dalszej pracy.
Prowadzenie zróżnicowanych form i rodzajów kontroli:
Kontrola
wstępna (dokonanie diagnozy wiedzy i umiejętności w początkowej fazie kształcenia).
Kontrola
bieżąca (sprawdzanie w trakcie trwania procesu kształcenia).
Kontrola
końcowa (dotyczy zakończonego etapu kształcenia).
Kontrola
dystansowa (zbadanie trwałości wyników po pewnym okresie od zakończenia
procesu).
Metody kontroli i ocen:
Konwencjonalne (bieżąca kontrola, prace pisemne, posługiwanie się książką,
ćwiczenia praktyczne, kontrola graficzna, obserwacja uczniów w toku ich pracy
itp.).
Techniczne sposoby kontrolowania procesu dydaktycznego (kontrola i ocena przy
pomocy zróżnicowanych zadań testowych).
Sposoby oceniania:
Wartościowanie gestem, słowem, mimiką, stopniem.
Elementy wchodzące w zakres oceny z religii:
Ilość i
jakość prezentowanych wiadomości.
Zainteresowanie przedmiotem.
Stosunek
do przedmiotu.
Pilność
i systematyczność.
Umiejętność
zastosowania poznanych wiadomości w życiu.
Postawa.
Przedmiot
oceny z religii zawiera kryteria poznawcze, kształcące i wychowawcze. W wartościowaniu
oceny z religii nauczyciel uzupełnia dydaktyczny zakres oceny wymiarem
duszpasterskim. Kontrola i ocena w religii nie dotyczy wyłącznie sprawdzenia
wiadomości, lecz także wartościowania umiejętności, postaw, zdolności twórczych,
rozwoju zainteresowań, motywacji uczenia się, a głównie kształtowania cech
charakteru, woli, odpowiedzialności za swoje czyny, dokładności, wytrwałości,
pracowitości, kultury osobistej, zgodności postępowania z przyjętą wiarą.
Ocenie podlegają:
Pisemne
prace kontrolne dwa razy w ciągu semestru, obejmujące więcej niż trzy
jednostki lekcyjne, zapowiedziane, co najmniej z tygodniowym wyprzedzeniem,
sprawdzane przez nauczyciela do dwóch tygodni. Ponadto kartkówki; zakres ich
materiału powinien obejmować nie więcej niż trzy jednostki lekcyjne lub
materiał podstawowy. Pisemne prace kontrolne są do wglądu uczniów, a rodziców
na ich zapotrzebowanie. Nauczyciel ma prawo do niepodawania terminu prac
kontrolnych, jeżeli uczniowie dezorganizują proces oceny osiągnięć.
Odpowiedzi ustne objęte zakresem materiału z zakresu trzech ostatnich lekcji.
Wypowiedzi w trakcie lekcji, podczas dyskusji, powtórzenia itp.
Praca
domowa: krótkoterminowa i długoterminowa, kontrolowana na bieżąco.
Pacierz:
ocena ze znajomości podstawowych prawd wiary zdobywana podczas odpowiedzi
ustnej lub pisemnej.
Zeszyt:
sprawdzany według ustaleń nauczyciela; przynajmniej jeden raz w semestrze
kompleksowa ocena zeszytu.
Pilność,
systematyczność, postawy, umiejętności: osiągnięcia ucznia zapisywane w
kartach obserwacyjnych prowadzonych przez nauczyciela religii.
Korzystanie z Pisma Świętego, podręcznika i innych materiałów
katechetycznych.
Zaangażowanie
w przygotowanie i przeprowadzenie uroczystości szkolnych o charakterze
religijnym, zaangażowanie w przygotowanie gazetek szkolnych, udział w
konkursach religijnych.
Współpraca
ze wspólnotą parafialną oraz rozwijanie postawy religijnej, tj. modlitwa,
osobiste zaangażowanie w rozwój darów sakramentalnych, udział w niedzielnej
Mszy Świętej, nabożeństwach, np. Droga Krzyżowa, roraty, rekolekcje,
majowe, czerwcowe itd.
Ilość ocen:
W ciągu
jednego semestru nauczyciel wystawia każdemu uczniowi, co najmniej trzy oceny
cząstkowe.
Poprawianie:
Promuje
się systematyczne ocenianie w ciągu semestrów połączone z możliwością
poprawiania. W wyjątkowych, uzasadnionych sytuacjach pooprawianie może odbywać
się bezpośrednio przed wystawianiem oceny semestralnej lub końcoworocznej.
Przeprowadza się je według ustaleń osób zainteresowanych w terminie i z
zakresu wskazanego przez nauczyciela religii z zastosowaniem formy pisemnej lub
ustnej.
Uczeń może
być niesklasyfikowany z religii, jeżeli brak jest podstaw do ustalenia oceny
klasyfikacyjnej z powodu nieobecności ucznia na zajęciach edukacyjnych
przekraczającej połowę czasu przeznaczonego na te zajęcia w szkolnym planie
edukacji.
Uczeń
niesklasyfikowany z powodu usprawiedliwionej nieobecności może zdawać egzamin
klasyfikacyjny.
Przy
wystawieniu oceny śródrocznej i rocznej przyjmuje się zastępujące zasady:
Ocena nie
będzie miała charakteru średniej arytmetycznej ocen cząstkowych; znaczący
wpływ mają przede wszystkim oceny uzyskane (w semestrze lub w ciągu całego
roku szkolnego) z prac kontrolnych, dłuższych wypowiedzi, referatów, o ile
prezentacja ich przejmie formę wypowiedzi ustnej oraz innych form pracy o
charakterze samodzielnym. Uczeń, który przystąpi do olimpiady czy konkursu
religijnego i pomyślenie ukończy, co najmniej etap szkolny, będzie mógł
uzyskać podniesienie oceny końcoworocznej o jeden stopień.
Oceny cząstkowe − semestralne i końcoworoczne − według skali:
celujący (6), bardzo dobry (5), dobry (4), dostateczny (3), dopuszczający (2),
niedostateczny (1).
B. USTALENIE WYMAGAŃ PROGRAMOWYCH W OBRĘBIE POSZCZEGÓLNYCH
POZIOMÓW ORAZ ZASTOSOWANIE ICH W OKREŚLONYCH OCENACH OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW
Ocena NIEDOSTATECZNA
Katechizowany:
Wykazuje
rażący brak wiadomości programowych.
Wykazuje
się brakiem jedności logicznej między wiadomościami.
Prezentuje zupełny brak rozumienia uogólnień i nieumiejętność wyjaśniania
zjawisk.
Odznacza
się zupełnym brakiem umiejętności stosowania wiedzy.
Podczas
przekazywania informacji popełnia bardzo liczne błędy.
Prezentuje rażąco niepoprawny styl wypowiedzi.
Nie
wykazuje się znajomością pacierza.
Nie
posiada zeszytu lub dość często nie przynosi go na lekcję.
Lekceważy
przedmiot.
Nieodpowiednio zachowuje się na lekcji.
Wyraża
lekceważący stosunek do wartości religijnych.
Opuszcza
lekcję religii.
Inne
uwarunkowania indywidualne ucznia wskazujące na ocenę niedostateczną.
2. Wymagania konieczne
Uwarunkowania osiągania oceny DOPUSZCZAJĄCEJ
Katechizowany:
Opanował
konieczne pojęcia religijne.
Prezentuje luźno zestawione wiadomości programowe.
Prezentuje mało zadawalający poziom postaw i umiejętności.
Wykazuje
brak rozumienia podstawowych uogólnień.
Brak mu
podstawowej umiejętności wyjaśniania zjawisk.
Nie
potrafi stosować wiedzy, nawet przy pomocy nauczyciela.
Podczas
przekazywania wiadomości popełnia liczne błędy, wykazuje niepoprawny styl
wypowiedzi, posiada trudności w wysławianiu.
Prowadzi
zeszyt.
Ma
problemy ze znajomością pacierza.
Wykazuje
poprawny stosunek do religii.
Inne możliwości
indywidualne ucznia wskazujące na ocenę dopuszczającą.
3. Wymagania podstawowe
Uwarunkowania osiągania oceny DOSTATECZNEJ
Katechizowany:
Opanował
łatwe, całkowicie niezbędne wiadomości, postawy i umiejętności.
Prezentuje podstawowe treści materiału programowego z religii.
Wykazuje
się wiadomościami podstawowymi, połączonymi związkami logicznymi.
Dość
poprawnie rozumie podstawowe uogólnienia oraz wyjaśnia ważniejsze zjawiska z
pomocą nauczyciela.
Potrafi
stosować wiadomości dla celów praktycznych i teoretycznych przy pomocy
nauczyciela.
W
przekazywaniu wiadomości z religii popełnia niewielkie i nieliczne błędy.
Cechuje
go mała kondensacja wypowiedzi.
Wykazuje
się podstawową znajomością pacierza.
W
zeszycie ucznia są sporadyczne braki notatek, prac domowych.
Prezentuje przeciętną pilność, systematyczność i zainteresowanie
przedmiotem.
Inne możliwości
indywidualne ucznia wskazujące na ocenę dostateczną.
4. Wymagania rozszerzające
Uwarunkowania osiągania oceny DOBREJ
Katechizowany:
Spełnia
wymagania określone w zakresie oceny dostatecznej.
Opanował
materiał programowy z religii.
Prezentuje wiadomości powiązane związkami logicznymi.
Poprawnie
rozumie uogólnienia i związki między nimi oraz wyjaśnia zjawiska podane
przez nauczyciela.
Stosuje
wiedzą w sytuacjach teoretycznych i praktycznych podanych przez nauczyciela.
Podczas
wypowiedzi nie popełnia większych błędów stylistycznych.
Wykazuje
się dobrą znajomością pacierza.
W
zeszycie ma wszystkie notatki i prace domowe.
Podczas
lekcji posiada określone pomoce (podręcznik, zeszyt ćwiczeń, zeszyt
przedmiotowy i inne)i korzysta z nich.
Systematycznie uczestniczy w zajęciach religii.
Jest
zainteresowany przedmiotem.
Wykazuje
się dobrą umiejętnością zastosowania zdobytych wiadomości.
Postawa
ucznia nic budzi wątpliwości.
Stara się
być aktywnym podczas lekcji.
Inne osiągnięcia
indywidualne ucznia promujące ocenę dobrą.
5. Wymagania dopełniające
Uwarunkowania osiągania oceny BARDZO DOBREJ
Katechizowany:
Spełnia
wymagania określone w zakresie oceny dobrej.
Opanował
pełny zakres wiedzy, postaw i umiejętności określony poziomem nauczania
religii.
Prezentuje poziom wiadomości powiązanych ze sobą w logiczny układ.
Właściwie
rozumie uogólnienia i związki między nimi oraz wyjaśnia zjawiska bez
ingerencji nauczyciela.
Umiejętnie
wykorzystuje wiadomości w teorii i praktyce bez ingerencji nauczyciela.
Wykazuje
się właściwym stylem wypowiedzi.
Cechuje
go pełna znajomości pacierza.
Wzorowo
prowadzi zeszyt i odrabia prace domowe.
Aktywnie
uczestniczy w religii.
Jego postępowanie
nie budzi żadnych zastrzeżeń.
Jest
pilny, systematyczny, zainteresowany przedmiotem.
Odpowiedzialnie włącza się w dynamikę i przeżycia roku liturgicznego. Stara
się być świadkiem wyznawanej wiary.
Inne możliwości
indywidualne ucznia promujące ocenę bardzo dobrą.
6. Wymagania ponadprogramowe
Uwarunkowania osiągania oceny CELUJĄCEJ
Katechizowany:
Spełnia
wymagania określone w zakresie oceny bardzo dobrej.
Wykazuje
się wiadomościami wykraczającymi poza program religii własnego poziomu
edukacji.
Prezentuje treści wiadomości powiązane ze sobą w systematyczny układ.
Samodzielnie posługuje się wiedzą dla celów teoretycznych i praktycznych.
Wykazuje
się właściwym stylem wypowiedzi, swobodą w posługiwaniu się terminologią
przedmiotową i inną.
Angażuje
się w prace pozalekcyjne, np. gazetki religijne, montaże sceniczne, pomoce
katechetyczne itp.
Uczestniczy w konkursach i olimpiadach wiedzy religijnej.
Jego
pilność, systematyczność, zainteresowanie, stosunek do przedmiotu nie budzi
żadnych zastrzeżeń.
Poznane
prawdy wiary stosuje w życiu.